Không phải đến khi có những lời khen nhiệt thành của các đồng nghiệp trong thông cáo báo chí của ĐH Chicago về việc anh nhận lời làm việc tại trường này vào năm 2010.
Không phải tới khi công trình nghiên cứu của anh được tạp chí danh tiếng TIME bình chọn là 1 trong 10 phát minh khoa học tiêu biểu trong năm 2009.
Không phải khi có thông tin anh được Viện nghiên cứu cao cấp Princeton – Viện nghiên cứu số 1 thế giới mời về làm việc tại đây vào năm 2007.
20 năm sau khi là niềm tự hào tuổi teen, Ngô Bảo Châu (phải) vẫn tiếp tục là niềm tự hào của người dân Việt
Không phải thời điểm anh trở thành người trẻ nhất được Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước đặc cách phong hàm giáo sư khi mới 33 tuổi vào năm 2005.
Không phải chờ tới lúc anh là người Việt Nam đầu tiên nhận giải thưởng Toán học uy tín Clay vào năm 2004…
… anh mới được biết đến rộng rãi.
Hơn 20 năm trước, thế hệ học sinh phổ thông trong nước, đặc biệt là các học sinh chuyên Toán đã không xa lạ gì với tên Ngô Bảo Châu nhờ thành tích thi học sinh giỏi quốc tế.
Khi ấy, sân chơi kiến thức, tài năng, nhan sắc… cho giới trẻ hầu như rất hiếm hoi nên đoạt giải HSG quốc tế là sự đình đám nhất mà một học sinh đạt được (Hiện tại, các học sinh đoạt giải quốc tế có phần chìm lấp so với những thí sinh Đường lên đỉnh Olympia, Miss Teen…).
Khi ấy, anh đã 2 năm liên tiếp dành huy chương Vàng tại kỳ thi Olympic Toán quốc tế ở Australia và Đức.
Trước anh, đã có những Lê Bá Khánh Trình, Lê Tự Quốc Thắng, Đàm Thanh Sơn… và sau anh là những Đào Hải Long, Ngô Đắc Tuấn, Đỗ Quốc Anh, Lê Hùng Việt Bảo… cũng được nhắc đến như .
Và 20 năm sau khi là niềm tự hào tuổi “teen”, anh vẫn tiếp tục là niềm tự hào của người dân Việt, với thành phần ngày càng mở rộng.
Sự nổi tiếng của Ngô Bảo Châu, cũng như sự “được biết đến” của những người làm khoa học nói chung, thường đi kèm với sự công nhận và ngưỡng mộ… Anh xuất hiện trên báo chí khá nhiều, nhưng đa phần không phải là để trả lời phỏng vấn hay chia sẻ tâm sự mà là do người khác viết về mình.
Ngô Bảo Châu từng chia sẻ, anh rất ngại những bài viết của một cây bút chuyên viết về những người làm khoa học, với ngôn từ ngợi ca hoành tráng… Mặc dù, ở góc nhìn của truyền thông, viết về anh, khó hơn khi không mang âm hưởng ngợi ca.
Hoàn thành chương trình đại học trong 2 năm
Năm 1990, cậu học sinh 18 tuổi rời gia đình sang Pháp du học theo học bổng Chính phủ nước này. Theo mẹ anh, Châu chỉ mất 2 năm để hoàn thành bậc học đại học (thông thường là 4 năm).
Ngô Bảo Châu ở Pháp đến tháng 9/2007 sang Mỹ làm việc theo lời mời của Viện Nghiên cứu cao cấp Princeton (IAS – Institute for Advanced Study). Khi ấy, anh đang là giáo sư trong biên chế của ĐH Paris Sud (còn gọi là Paris 11) và suy nghĩ nhiều về sự lựa chọn này vì đã quen ở Pháp.
IAS là Viện nghiên cứu nổi tiếng nhất thế giới, trong lịch sử Viện này đã từng có tới 19 giải thưởng Fields và 39 giải Nobels. Nhà khoa học lừng danh Alber Einstein cũng đã từng làm việc tại đây.
Chính GS Robert Langlands, tác giả của “chương trình Langlands”, giáo sư danh dự của IAS đã khuyên Châu sang đây làm việc vì ở đó có một số hướng nghiên cứu phù hợp với anh. Vẫn lưu luyến nước Pháp, Châu giữ biên chế tại ĐH Paris 11 và nhận lời làm giáo sư mời tại IAS trong vòng 5 năm.
Khi sang Mỹ, Châu đã cơ bản hoàn thành công trình của mình và 1 năm đầu ở IAS, anh tập trung cho việc kiểm tra lại... Những cuộc trao đổi chuyên môn với các đồng nghiệp, những khoảng thời gian đọc đi đọc lại hàng trăm trang lời giải để rà soát từng chi tiết trong công trình cho đến khi anh thực sự tin tưởng vào kết quả của mình.
Khi công trình của Châu chưa công bố trên tạp chí khoa học hay hội nghị quốc tế nào mà mới được anh đưa lên trang web riêng, rất nhiều đồng nghiệp quốc tế đã đọc, nghiên cứu… và gửi lời chúc mừng.
Nói một cách ngắn gọn, công trình ấy chứng minh những giả thuyết của Robert Langlands (những điều ông nêu ra nhưng chưa chứng minh được). Bao năm qua, nhiều người đã dựa vào những giả thuyết này (mặc định nó là đúng) để chứng minh những vấn đề khác. Cho nên khi Ngô Bảo Châu chứng minh được sự đúng đắn của giả thuyết này, thì giới Toán học thế giới “thở phào nhẹ nhõm” – như lời tạp chí TIME nhận định.
“Mẹ có nuôi nhiều đâu, Tây nuôi đấy chứ…”
Là con trai duy nhất nhưng thời gian anh sống cùng bố mẹ không nhiều. Đến nay, anh ở nước ngoài nhiều hơn thời gian sống trong nước (được tính bằng quãng đời học sinh cộng những dịp ngắn về nước làm việc ở Viện Toán học Việt Nam).
PGS-TS Trần Vân Hiền, mẹ anh kể, thi thoảng bà trêu: “Người ta chúc mừng mẹ có công nuôi dạy, nhưng mẹ có nuôi con nhiều đâu, Tây nuôi đấy chứ”…
Bà cho biết, hồi ở Pháp còn đôi chút khó khăn, tiền vé máy bay cũng tương đối đắt, thêm công việc bận rộn nên anh ít về thăm nhà. Từ khi sang Mỹ, anh cũng có điều kiện về quê hương thường xuyên hơn và bố mẹ cũng thi thoảng sang thăm con cháu.
Ngô Bảo Châu và 2 con gái tại California, Mỹ
Hiện tại, Châu sống tại khu nhà của IAS tại Princeton cùng vợ và ba đứa con xinh xắn. Người bạn đời của Châu, chị Nguyễn Bảo Thanh là bạn học cùng anh từ thời học chuyên Toán tại trường THCS Trưng Vương, Hà Nội. Thời gian đầu ở Pháp, chị làm việc trong ngành kiểm toán, sau đó thì dành toàn tâm cho việc chăm sóc gia đình.
Trong con mắt của mẹ, Châu là chàng trai dí dỏm, rất yêu và gần gũi mẹ, và đặc biệt yêu con. Có những dịp các cháu về ở chơi với ông bà, chỉ được một thời gian ngắn là anh lại “đòi” đón con về vì nhớ…
Dường như các “nhiệm vụ” cuộc đời đều được Châu thực hiện tương đối sớm: Lấy bằng tiến sỹ, rồi tiến sỹ khoa học, lấy vợ, sinh con, trở thành giáo sư (trong và ngoài nước) và những cột mốc chinh phục các giải thưởng uy tín…
Trước khi nhận lời mời làm việc tại ĐH Chicago, Châu đã “bỏ lại” đằng sau nhiều lời mời từ các đại học danh tiếng khác như ĐH Columbia, UCLA, ĐH Berkeley…
ĐH Chicago đã từng đưa ra lời mời với Châu nhiều lần và ở cuộc đàm phán chính thức trước khi về trường, khi được hỏi cần điều kiện gì, Châu không đề cập đến vấn đề kinh tế. Trường để anh tự chọn lựa việc tham gia giảng dạy hay không và được tự chủ dạy gì, dạy bao lâu… Mong muốn lớn nhất của trường ở anh là tổ chức nhóm nghiên cứu.
Ứng viên sáng giá của Fields 2010
Tháng 8/2010, Đại hội Toán học quốc tế (tổ chức định kỳ 4 năm/lần) sẽ diễn ra tại Ấn Độ. Tại đại hội này sẽ công bố giải thưởng Fields, được coi là giải Nobel của Toán học. Giải thưởng này trao cho những nhà khoa học trẻ dưới 40 tuổi có những đóng góp quan trọng cho Toán học (mỗi kỳ trao tối đa 4 người).
Giáo sư, Tiến sỹ khoa học Hà Huy Khoái, nguyên Viện trưởng Viện Toán học Việt Nam cho biết, đại hội lần này có 20 báo cáo chính của những người có những công trình Toán học xuất sắc. Trong số này chỉ có 3 nhà khoa học dưới 40 tuổi và Châu là 1 trong số hiếm hoi ấy.
Ngô Bảo Châu là khích lệ với lớp đàn em theo con đường khoa học cơ bản
Anh cũng là nhà khoa học Việt Nam đầu tiên được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU – International Mathematics Union) mời trình bày báo cáo tại đại hội này. Theo GS Khoái, khi Châu mới công bố công trình của mình, nhiều người đã dự đoán anh sẽ dành giải Fields, còn khi TIME chọn công trình của anh vào Top 10 khám phá khoa học 2009 thì niềm tin này càng được củng cố.
Cho tới nay, ở châu Á chỉ mới có 3 nhà khoa học Nhật Bản và 1 nhà khoa học Mỹ gốc Hồng Kông nhận được giải thưởng Fields.
Theo GS Khoái, “Nobel và Fields tương đương về sự vinh dự, nhưng khác nhau rất lớn về tiền thưởng. Nobel có giải thưởng tiền mặt rất lớn trng khi Fields chỉ tặng 10.000 USD. Nobel trao cho thành tựu cả đời còn Fields trao cho những người có tiềm năng đóng góp hơn nữa trong tương lai”.
“Giới trẻ bây giờ thực dụng hơn trong chọn nghề và ngại dấn thân vào con đường khoa học cơ bản. Xu hướng này cũng hợp lý nhưng xét ở góc độ quản lý vĩ mô, nếu ta không điều chỉnh để phát triển khoa học cơ bản thì sau này sẽ bị ảnh hưởng. Thành công của Châu sẽ tác động lớn đến lớp đàn em, họ sẽ tự tin hơn khi theo đuổi khoa học” - GS Khoái chia sẻ.
Ông cũng cho biết, gần đây, năm nào Ngô Bảo Châu cũng dành khoảng 1 tháng về Việt Nam làm chuyên đề cho sinh viên, cho cán bộ trẻ…
Trong một cuộc trao đổi trước đây, Ngô Bảo Châu bày tỏ “Tôi mong muốn xây dựng được một cơ sở đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ trong ngành Toán lý thuyết và ứng dụng ở Hà Nội. Cơ sở này tổ chức theo hình thức các graduate school trong các trường ĐH lớn phương Tây, SV có thể được trang bị các kiến thức từ cơ bản đến chuyên sâu và có thể theo học các bài giảng của các nhà Toán học có uy tín. Nhiều nhà Toán học Mỹ, Pháp sẽ sẵn sàng tham gia giảng dạy trong một cơ sở như vậy”.
Skin SVNH Rip by DoThinh Phát triển bởi BQT và tất cả thành viên của diễn đàn. Vui lòng ghi rõ nguồn gốc bài viết khi phát hành lại thông tin từ diễn đàn này. Liên hệ Facebook : NguyenManhLinh143@gmail.com / Phone0913.555.143. Diễn đàn bắt đầu : 19/09/2011
Powered by phpBB2 - GNU General Public License. Host in France. Support by Forumotion. Xem tốt nhất ở độ phân giải 1024x768 hoặc lớn hơn và trên trình duyệt Firefox